14-08-2018

Άρθρο του Τάκη Πετρόπουλου που δημοσιεύτηκε στο sport in:

Παρά τη μεγάλη λαϊκή θλίψη για την πύρινη Ελληνική τραγωδία οι λαοί της Ευρώπης βάζουν τα καλά τους για να υποδεχτούν την έναρξη της νέας ποδοσφαιρικής σαιζόν της γηραιάς ηπείρου.

Τα γήπεδα της primera divison στην Ισπανία, της Budesliga στη Γερμανία, του Campionato στην Ιταλία, της Ligue 1στη Γαλλία και πάνω απ’ όλα της Premier League στην Αγγλία θα κατακλύζονται τα Σαββατοκύριακα από εκατομμύρια εργαζομένων. Ακόμη περισσότεροι άνθρωποι θα απολαμβάνουν από τον καναπέ του σαλονιού τους το υψηλής αισθητικής θέαμα που θα προσφέρουν οι βιρτουόζοι της στρογγυλής θεάς.

Η παγκόσμια εξάπλωση του αθλητισμού και η ραγδαία αύξηση της εμπορικότητας των δημοφιλέστερων αθλημάτων δεν είναι τυχαία. Εδώ και αρκετά χρόνια το ποδόσφαιρο κυρίως αλλά και άλλα sports όπως το μπάσκετ, το Αμερικάνικο football, το τένις, ή το χόκεϊ καταλαμβάνουν σε εμπορικό – οικονομικό επίπεδο ένα σημαντικό τμήμα της παγκόσμιας showbiz.

Το αθλητικό management – marketing , ο εκσυγχρονισμός και ο φαραωνισμός των αθλητικών εγκαταστάσεων, η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία, το διαδίκτυο και η συνδρομητική τηλεόραση, καθώς και η άντληση μεγάλων επενδυτικών κεφαλαίων από νέες επενδυτικές πηγές είναι οι κυριότεροι λόγοι αυτής της ραγδαίας εμπορικής ανάπτυξης του αθλητισμού προεξάρχοντος του ποδοσφαίρου.

Ένα γιγαντιαίο παγκόσμιο ολιγοπωλιακό εμποροβιομηχανικό κύκλωμα πλουτίζει εκμεταλλευόμενο την ψυχολογική ανάγκη των εργαζομένων να συγκινηθούν και να εκτονώσουν με ασφάλεια το βαρύ θυμικό τους φορτίο μέσα από το θέαμα και τον εικονικό κοινωνικοπολιτικά ανώδυνο ανταγωνισμό.

Πέρα από τις οποιεσδήποτε άλλες ψυχολογικές αιτίες (θεωρία της αγελοποίησης των μαζών του Φρόϋντ κ.ο.κ.) που τον τρέφουν, ο ακραίος φανατικός αθλητικός ανταγωνισμός λειτουργεί και σαν ένα υποκατάστατο του ταξικού ανταγωνισμού. Εκτρέπει ,με ασφάλεια για την παγκόσμια οικονομική και πολιτική εξουσία του μεγάλου κεφαλαίου, την παγκόσμια κοινωνική αγωνιστική δυναμική της εργατικής τάξης και των εργαζομένων. Αναστέλλει προσωρινά την αμφισβήτηση της εξουσίας, της παγκόσμιας απάνθρωπης και βάρβαρης καθεστηκυίας αστικής τάξης .

Αμέτρητα παραδείγματα από παγκόσμιο αθλητικό γίγνεσθαι καταδεικνύουν αυτή την αντιφατική πραγματικότητα. Η πρόσφατη περίπτωση του μεγάλου Πορτογάλου σταρ Κριστιάνο Ρονάλντο που μεταπήδησε από την Βασίλισσα Ρεάλ Μαδρίτης στη Βέκια Σενιόρα Γιουβέντους είναι χαρακτηριστική.
Το συνδικάτο των εργαζομένων USB της Ιταλικής αυτοκινητοβιομηχανίας Fiat, ιδιοκτήτριας και της Βέκια Σενιόρα, επεσήμανε με αφορμή τη μεταγραφή του Ρονάλντο «…ενώ οι εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους σφίγγουν όλο και περισσότερο τις ζώνες τους, η εταιρεία αποφασίζει να επενδύσει πολλά χρήματα σε μόνο έναν άνθρωπο!» και κήρυξε απεργία στο εργοστάσιο του Melfi που κατασκευάζονται τα Fiat 500X, τα Punto και τα Renegade.

Στη συνείδηση των εργαζομένων επικαλύφθηκε το ζωτικό ταξικό συμφέρον από την προσήλωση τους στη Βέκια Σενιόρα και αντί να συμμετάσχουν στην απεργία που απέτυχε παταγωδώς, συμμετείχαν στη φιέστα της Γιουβέντους για την επίσημη παρουσίαση του μεγάλου σταρ που έγινε στο Τορίνο.
Πως ερμηνεύεται αλήθεια αυτή η παγκόσμια ποδοσφαιρική παράνοια;

Η Αγγλία είναι το λίκνο του σύγχρονου αθλητισμού, όπως η Ιταλία της μουσικής ή η Γερμανία της φιλοσοφίας. Πολλά αθλήματα που σήμερα διεξάγονται με ταυτόσημο τρόπου σε όλο τον κόσμο προέρχονται από την Αγγλία. Κανένα όμως δεν διαδόθηκε τόσο πολύ, δεν υιοθετήθηκε τόσο γρήγορα και δεν έγινε τόσο δημοφιλές όσο το ποδόσφαιρο.

Αυτό συνέβη στα μέσα του 19ου και ολοκληρώθηκε στα μέσα του 20ου αιώνα. Στα μέσα του 19ου αιώνα στην Αγγλία ο όρος sport με τον οποίο προσδιορίζονταν τα αθλητικά παιγνίδια, υποδήλωνε τον αριστοκρατικό τους χαρακτήρα και πραγματοποιούντο σε κλειστές λέσχες. Αυτός ο χαρακτήρας των Αγγλικών παιγνιδιών υιοθετήθηκε αρχικά και από τις άρχουσες τάξεις των άλλων χωρών όπως Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία, Ισπανία κ.ά.

Κάποια όμως από αυτά τα παιγνίδια και κυρίως το ποδόσφαιρο προσέλαβαν λαϊκότερες μορφές κι έγιναν παιγνίδια της εργατική τάξης και των μεσαίων στρωμάτων, πρώτα στην Αγγλία και αργότερα και στις άλλες χώρες. Η εκβιομηχάνιση με τη μεγάλη συγκέντρωση εργατών στα αστικά βιομηχανικά κέντρα και η κοινωνικοποίηση της παραγωγής ήσαν παράγοντες που ευνόησαν το ποδόσφαιρο ως το κατ’ εξοχήν ομαδικό άθλημα.

Το ξεχωριστό χαρακτηριστικό του ποδοσφαίρου έναντι άλλων ομαδικών αθλημάτων είναι ότι πέρα από τη συνεργασία ατόμων, απαιτεί και συνεργασία υποομάδων (αμυντική, μεσαία κι επιθετική γραμμή). Πέρα βέβαια από αυτά συνετέλεσαν κι άλλοι παράγοντες στη ραγδαία ανάπτυξη του όπως το μεγάλο γήπεδο, η αισθητική αξία, η ορθολογιστική εξέλιξη των κανονισμών κ.ο.κ.

Σε κάθε περίπτωση είναι έξω από κάθε λογική και συνιστά παραλογισμό και κοινωνική πρόκληση να έχει προτεραιότητα σε παγκόσμιο επίπεδο η συγκρότηση μιας ανταγωνιστικής ποδοσφαιρικής ομάδας, από την τροφή και την υγειονομική περίθαλψη των παιδιών της Αφρικής για παράδειγμα ή την προστασία εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων από τις φυσικές καταστροφές.

Είναι κι αυτός ένας παραλογισμός της ελευθεριότητας (κι όχι ελευθερίας) της καπιταλιστικής οικονομίας!

Ο Δήμος, ως όφειλε άλλωστε, αγκάλιασε αυτό το θεσμό, που ταξίδεψε στο χρόνο για να γίνει πια μεσόκοπος και να αποκτήσει κι ένα  μικρότερο σε ηλικία αδερφάκι το πρωτάθλημα εργαζομένων μπάσκετ. Ο θεσμός αυτός του εργασιακού αθλητισμού, που εμφανίζει  εσωτερική αναπτυξιακή δυναμική, έχει ήδη αναδειχθεί σε μεγάλη ανθοφορούσα κυψέλη κοινωνικότητας .

Τα τελευταία χρόνια πάνω από χίλιοι πεντακόσιοι εργαζόμενοι, οι περισσότεροι σαν αθλητές, αλλά και σαν προπονητές, διαιτητές, κριτές, έφοροι και φροντιστές συμμετέχουν ενεργά στο θεσμό. Παράλληλα χιλιάδες εργαζόμενοι και οι οικογένειες τους παρακολουθούν σαν θεατές τους αγώνες, που σε επίπεδο οργάνωσης δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα αγωνιστικά πρωταθλήματα των ενώσεων και ομοσπονδιών.

Όποιος βρέθηκε την προηγούμενη Δευτέρα στο κατάμεστο κλειστό δημοτικό γήπεδο Αλεξιώτισσας για τον τελικό του φετινού πρωταθλήματος μπάσκετ, είδε να ξετυλίγεται όλο το εύρο των κοινωνικών διεργασιών που πυροδοτεί ένας αθλητικός αγώνας.

Διαπίστωσε ότι ο αθλητισμός δεν είναι μια μονοδιάστατη δραστηριότητα που ευεργετεί απλά το σώμα μας και τις φυσικές του λειτουργίες. Είναι μια σύνθετη βαθιά κοινωνική λειτουργία, που αγγίζοντας το μυαλό και την ψυχή, μας φέρνει πιο κοντά επιτυγχάνοντας κοινωνική όσμωση.

Στην πόλη μας επίσης το Παράρτημα Αχαΐας της Διεθνούς Ένωσης Αστυνομικών δίνει την ευκαιρία αθλητικής ψυχαγώγησης σε εκατοντάδες εργαζόμενους των Σωμάτων Ασφαλείας.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια  ο Δήμος στηρίζει ακόμη πιο δυνατά το θεσμό του εργασιακού αθλητισμού. Παρέχει δωρεάν τα καλύτερες αθλητικές του εγκαταστάσεις, τον απαραίτητο υλικοτεχνικό εξοπλισμό καθώς και διοικητική και τεχνολογική υποστήριξη. Το κυριότερο όμως είναι  ότι συμβάλλει αποφασιστικά στη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων ασφαλούς διεξαγωγής των αγώνων. Χρηματοδοτεί  το θεσμό και παρέχει σύγχρονο υψηλής τεχνολογίας υγειονομικό  εξοπλισμό.

Πέρα από το Δήμο στηρίζουν το θεσμό και φορείς του αθλητισμού  των διαιτητών, κριτών, Ενώσεις, Ομοσπονδίες, αθλητικοί σύλλογοι όπως η Παναχαϊκή και ο Απόλλωνας αναδεικνύοντας τον παραδοσιακό βαθύ κοινωνικό τους χαρακτήρα, αλλά και όμοροι Δήμοι όπως της Δυτικής Αχαΐας και του Αντιρίου.

Παρ’ όλα αυτά το μικρό εύρος του θεσμού στην πόλη μας σε σχέση με τις συνολικές ανάγκες των εργαζομένων δεν είναι παρά μόνο μια ηλιαχτίδα ελπίδας. Ποσοστιαία ο θεσμός καλύπτει μόνο ένα μικρό τμήμα του συνόλου των εργαζομένων και η ανάγκη να απλωθεί σε περισσότερους κλάδους είναι πλέον ολοφάνερη. Κατά κύριο λόγο κι εξ οφιτσίου τα συνδικάτα και το Εργατικό Κέντρο (ειδικότερα με την τελευταία ευνοϊκή  αλλαγή στην ηγεσία του) πρέπει άμεσα να αναλάβουν πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση.

Σε οργανωτικό επίπεδο είναι αναγκαία η συγκρότηση μέσα στους κόλπους του Εργατικού Κέντρου μιας καλά δομημένης Αθλητικής Οργάνωσης Εργαζομένων, που θα αναπτύξει ένα σχέδιο ανάπτυξης του αθλητισμού των εργαζομένων και θα διεκδικήσει δυναμικά στο πλαίσιο του εργατικού λαϊκού κινήματος τους αναγκαίους πόρους από το κράτος για την υλοποίηση του.

Είναι πλέον φανερά ώριμες οι συνθήκες στην πόλη μας να ενσωματωθεί αυτή η δίκαιη διεκδίκηση στους στόχους του εργατικού λαϊκού κινήματος, πλάι στην κύρια διεκδίκηση για δουλειά με πλήρη δικαιώματα.

Τελευταία ακούμε όλο και πιο συχνά από διάφορους πολιτικούς, οικονομικούς και επιχειρηματικούς κύκλους για τη σημασία του τουρισμού στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας.

Η πλειοψηφία όσων τα λένε αυτά ή δεν γνωρίζει ή εν πάσει περιπτώσει δεν λαμβάνει υπ’ όψη της, ούτε την ιστορική διάρθρωση της Ελληνικής Οικονομίας, ούτε τις αλληλεπιδράσεις των τριών τομέων της οικονομίας, αλλά ούτε και τα εγγενή αρνητικά χαρακτηριστικά του τριτογενούς τομέα στον οποίο ανήκει ο τουρισμός.

Μιλώντας για τον τουρισμό ξεχνούν να υποσημειώσουν, τρία πολύ σημαντικά πράγματα : Πρώτο δεν εγγυάται τη μακροοικονομική σταθερότητα λόγω των επιδράσεων που δέχεται από εξωγενείς παράγοντες (γεωφυσικούς, κλιματολογικούς, περιβαλλοντολογικούς, γεωστρατηγικούς κ.ο.κ.). Δεύτερο η παραγωγή του τουριστικού προϊόντος είναι τόσο σύνθετη, που η κατανόηση και η αξιολόγηση της σημασίας του στην ανάπτυξη μιας χώρας απαιτεί επιστημονική μέθοδο και Τρίτο το όποιο κέρδος από τον Τουρισμό δεν διαχέεται στην κοινωνία ισομερώς, το καρπώνεται μια συγκεκριμένη κοινωνική τάξη και όχι συνολικά οι εργαζόμενοι.

Στο γενικότερο αυτό πλαίσιο της συζήτησης για την τουριστική ανάπτυξη της χώρας, τελευταία όλο και με μεγαλύτερη έμφαση προβάλλεται η οικονομική δυναμική εναλλακτικών τομέων του τουρισμού, που είναι πολυδιάστατοι, γιατί συνθέτουν το βασικό τουριστικό προϊόν και με κάτι άλλο ενδιαφέρον κι ελκυστικό που απευθύνεται σε μικρότερες ή μεγαλύτερες ειδικές πληθυσμιακές ομάδες.

Ένας τέτοιος τομέας είναι και ο αθλητικός τουρισμός, ο οποίος κατέχει την πρωτοκαθεδρία σε αυτές τις συζητήσεις, επειδή ο αθλητισμός είναι παγκόσμια ένα κυρίαρχο κοινωνικό φαινόμενο, που συγκινεί και συναρπάζει τι μάζες, συνεπώς προσφέρεται για πλατιά κατανάλωση και την παραγωγή επιχειρηματικού κέρδους.

Σε σχέση με αυτό το ζήτημα ανακύπτουν τρία σημαντικά ερωτήματα : Πρώτο η ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού συμβάλει στην αύξηση της κατανάλωσης του συνολικού τουριστικού προϊόντος ή απλά ανακατανέμει την πίτα, παίρνοντας ένα μεγαλύτερο κομμάτι της, χωρίς να τη μεγαλώνει σημαντικά? Δεύτερο είναι ρεαλιστικό να μιλάμε για ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού, χωρίς αθλητική ανάπτυξη, που προϋποθέτει πρωτίστως σύγχρονες υλικοτεχνικές υποδομές (εγκαταστάσεις-εξοπλισμούς). Τρίτο ο αθλητισμός είναι κυρίως κοινωνικό – πολιτισμικό σημαινόμενο (ιδέα, αξία) ή σημαίνον (εικόνα, θέαμα)?

Αυτό που πρέπει να προτάξει μια κοινωνία στο πλαίσιο ενός στρατηγικού σχεδιασμού αθλητικής ανάπτυξης καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις απαντήσεις που δίνει στα παραπάνω ερωτήματα.

Ας αναρωτηθεί ο καθένας μας τι χαρακτήρα είχαν και τι εξυπηρέτησε η ανάπτυξη των αθλητικών υποδομών στην πόλη μας τη δεκαετία του 90, που κυμάνθηκε αρκετά πάνω από το μέσο όρο της χώρας. Σε ποια κατάσταση βρίσκονται αυτές οι υποδομές σήμερα, ποιες δημόσιες επενδύσεις έγιναν στον αθλητισμό τα τελευταία 20 χρόνια στην πόλη μας και ποιες είναι οι ελλείψεις σε υλικοτεχνικές αθλητικές υποδομές.

Ενδεικτικά επισημαίνω ότι το Παμπελοποννησιακό Στάδιο χρειάζεται 1 εκ. ευρώ για να εκσυγχρονιστεί και το ίδιο ισχύει περίπου και για τις άλλες μεγάλες δημόσιες υποδομές. Η Πάτρα 3η πόλη της χώρας με ευρύτατο θαλάσσιο μέτωπο δεν διαθέτει μία κωπηλατική βάρκα, δεν έχει γήπεδα για τα νεωτεριστικά αθλήματα όπως Ράγκμπι, Σοφτ Μπολ, Μπέιζ Μπολ, Χόκεϊ, δεν έχει Αθλητικά Κέντρα Τοξοβολίας και Σκοποβολής, Αίθουσα δυναμικών αθλημάτων κ.ο.κ.

Όλοι είμαστε υπέρ της αθλητικής ανάπτυξης και υπέρ των μεγάλων διοργανώσεων στην πόλη μας αλλά κανένας δεν δικαιούται να ευνουχίσει τον αθλητισμό, μειώνοντας τον τεράστιο κοινωνικό του ρόλο, για να στοχεύσει στη δημιουργία ενός νέου πεδίου λαμπρού επιχειρηματικών κερδών. Όποιος το κάνει θα διαπράξει ένα μεγάλο αδίκημα κατά των εργαζομένων και ειδικότερα της νεολαίας, αναλαμβάνοντας και την πολιτική του ευθύνη.

Ας τον κρατήσουμε λοιπόν όρθιο με το κεφάλι πάνω και τα πόδια κάτω.

Τάκης Πετρόπουλος

Σύμβουλος Δημάρχου σε θέματα αθλητισμού