Ο Ματωμένος γάμος, η τραγωδία του μεγάλου Ισπανού ποιητή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, αποτελεί ένα θεατρικό και λογοτεχνικό φαινόμενο. Σήμερα, περίπου έναν αιώνα μετά τη συγγραφή του, και παρά τη δυσκολία προσέγγισης της θεματολογίας του από τη σύγχρονη οπτική, ολοένα διευρύνεται πλανητικά η φήμη του με νέες παρουσιάσεις στο θέατρο σε πλήθος χώρες, με καινούργιες μελέτες γι’ αυτόν και σταθερό το ενδιαφέρον του θεατρικού κοινού. Έχει πάρει τη θέση του δίπλα στα κορυφαία αριστουργήματα του παγκόσμιου θεάτρου, όπως είναι οι αρχαίες ελληνικές τραγωδίες, τα έργα του Σέξπηρ, του Στρίντμπεργκ, του Τσέχωφ ή του Τένεσι Ουίλιαμς.
Μια ακόμα στάση στη Πάτρα στις 1 & 2 Σεπτεμβρίου 2022 μετά την επιτυχημένη παράσταση του Ιουλίου για την «Αντιγόνη» του Cezaris Graužinis
Όπως έγινε γνωστό με ιστορική επιτυχία στέφθηκε η «Αντιγόνη» με μεγάλη προσέλευση του κοινού στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Και τις 2 βραδιές οδήγησε σε διπλό sold out, αγγίζοντας τα 17.000 εισιτήρια και ξεπερνώντας τους 18.000 θεατές, ένα επίτευγμα που δεν έχει επαναληφθεί εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία στο Αργολικό Θέατρο.
“Ματωμένα Χώματα” της Διδώ Σωτηρίου, 26 Ιουλίου 2022 στο θερινό θέατρο (Πελοποννησιακό Στάδιο)
Το εμβληματικό έργο της νεοελληνικής λογοτεχνίας, που αγαπήθηκε από γενιές και γενιές Ελλήνων, μεταφέρεται στη σκηνή σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη, με έναν θίασο εξαιρετικών ηθοποιών.
Η Διδώ Σωτηρίου γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας στις 18 Φεβρουαρίου 1909, μεγάλωσε στη Σμύρνη και βίωσε η ίδια τον διωγμό. Πρόσφυγας η ίδια, κατέφθασε στην Ελλάδα όπου αργότερα αναδείχθηκε σε κορυφαία μορφή της Αντίστασης. Υπήρξε παθιασμένη δημοσιογράφος και πολυβραβευμένη συγγραφέας. Με τα μυθιστορήματά της (Οι νεκροί περιμένουν, Κατεδαφιζόμεθα, Η εντολή) καθώς και με τις μελέτες, τα δοκίμια και τα βιβλία που έγραψε για εφήβους, η Διδώ Σωτηρίου άφησε έντονο το στίγμα της στην ζωή της χώρας μας. Τα Ματωμένα Χώματα εκδόθηκαν το 1962 και αποτελούν ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα ελληνικά μυθιστορήματα, με 423.000 αντίτυπα και 107 επανεκδόσεις. Αποσπάσματά του έχουν συμπεριληφθεί στα ανθολόγια του Δημοτικού και του Γυμνασίου.
Η παράσταση
Η ζωή του Μικρασιάτη Μανώλη Αξιώτη, που αφηγείται τις δοκιμασίες του στα Ματωμένα Χώματα, μεταφέρεται στην κεντρική σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Με έντονο το στοιχείο της μνήμης, και μέσα από μία έντονη αλληλουχία αφηγήσεων και σκηνών, ο θεατής παρακολουθεί τη ζωή του ήρωα από την ήρεμη αγροτική ζωή στο χωριό Κιρκιντζέ, στα απάνθρωπα τάγματα εργασίας Αμελέ Ταμπουρού, το σκληρό μέτωπο του Αφιόν Καραχισάρ και το προσφυγικό ταξίδι στην Ελλάδα. «Θηρίο είν’ ο άνθρωπος», μονολογεί ο ήρωας, για να περιγράψει όχι μόνο το πόσα μπορεί να αντέξει, αλλά και το πόσα φριχτά μπορεί να πράξει.
Σκηνοθετικό σημείωμα
Καθώς έφυγαν και οι τελευταίοι αυτόπτες μάρτυρες της Μικρασιατικής καταστροφής, μαζί τους έφυγαν και οι ζωντανές μαρτυρίες των γεγονότων. Για πολλούς σύγχρονους ανθρώπους – ειδικά τους νεότερους – εκείνα τα γεγονότα αποτελούν πληροφορίες, ημερομηνίες και ονόματα γραμμένα σε κάποια βιβλία ιστορίας. Το τι πραγματικά βίωσαν οι άνθρωποι εκείνον τον καιρό, είναι ελάχιστοι σήμερα αυτοί που βρίσκονται σε θέση, μέσα στο σύγχρονο τρόπο ζωής, να το νιώσουν και να το καταλάβουν.
Τα σπουδαία “Ματωμένα Χώματα” της Διδώς Σωτηρίου είναι μια σημαντική κληρονομιά ακριβώς γι’ αυτό το λόγο. Το μυθιστόρημα μεταφέρει τον αναγνώστη στην πραγματικότητα της εποχής εκείνης, με τον αέρα, τους ήχους, τις μυρωδιές, τις εικόνες της καθημερινότητας των διαφόρων εθνικοτήτων που ζούσαν στα παράλια της Μικράς Ασίας, όπως επίσης και τον πόνο, τη βία και τις αδυσώπητες συνθήκες του πολέμου. Μέσα από τον κεντρικό αφηγητή του βιβλίου, τον Μανώλη Αξιώτη, ερχόμαστε κοντά στους ανθρώπους εκείνων των ημερών, στα απίστευτα συμβάντα που βίωσαν και στην εσωτερική τους μάχη για τις αξίες της ζωής. Στιγμές αδικίας, προδοσίας, εκμετάλλευσης και στυγνής βαρβαρότητας περνούν καταιγιστικά στο ανάγνωσμα, καθώς και στιγμές βαθιάς φιλίας, κατανόησης και αγάπης.
“Φιλοκτήτης” 20 & 21 Ιουλίου 2022στο θερινό θέατρο (Πελοποννησιακό Στάδιο)
Σκηνοθετικό σημείωμα
Στον Φιλοκτήτη υπάρχουν τα προφανή ζητήματα της προσωπικής ηθικής ενάντια στην υποχρέωση προς μια εξουσία, καθώς και η εξερεύνηση του πόνου. Ωστόσο, αυτό που μου κέντρισε περισσότερο το ενδιαφέρον ήταν τα μυθικά στοιχεία και τα σύμβολα του τόξου, της σπηλιάς, του φιδιού, ο περιβάλλοντας χώρος-τα κύματα και οι βράχοι, και το πώς αυτά επιδρούν στον ιστό της ιστορίας και των χαρακτήρων της. Ο απώτερος στόχος μου δεν είναι μόνο να δώσω τροφή για σκέψη, αλλά και τροφή για την ψυχή. Οι άνθρωποι του 21ου αιώνα όλη μέρα χρησιμοποιούν ακατάπαυστα το μυαλό τους, στη δουλειά, στο διαδίκτυο, στις πάσης φύσεως υποχρεώσεις και προβλήματα. Αισθάνομαι, λοιπόν, την ανάγκη να πω μια ιστορία με τέτοιο τρόπο ώστε το κάλλος και το πνεύμα της να αναδυθούν στην επιφάνεια. Και δεν εννοώ την ευχάριστη ή την εύκολη ομορφιά, αλλά το κάλλος που βρίσκεται στην πάλη, στο άγριο, στα πιο σκοτεινά συναισθήματα. Το είδος εκείνης της ομορφιάς και της υπέρβασης που μπορεί να εμφανιστεί στις πιο τρομακτικές στιγμές
Πλοκή
Ο Φιλοκτήτης, εγκαταλελειμμένος στην ακατοίκητη Λήμνο λόγω της αγιάτρευτης πληγής του, έρχεται αντιμέτωπος με τους συντρόφους του δέκα χρόνια μετά, όταν επιχειρούν με δόλο να του αποσπάσουν το ανίκητο τόξο του Ηρακλή, καθώς χωρίς αυτό είναι αδύνατη η άλωση της Τροίας, σύμφωνα με τον χρησμό του μάντη Έλενου. Το σχέδιο οργανώνει ο Οδυσσέας και αναλαμβάνει να το φέρει εις πέρας ο ιδεαλιστής Νεοπτόλεμος.
Δεν υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο και η έξοδος από το νησί μοιάζει αδύνατη, εκτός και αν οι τρεις ήρωες μοιραστούν τα μυστικά και τις ιστορίες τους, και ρίξουν φως στις σκιές του παρελθόντος και του παρόντος.
Μια τραγωδία για τον ανθρώπινο πόνο και την εγκατάλειψη, τη σχέση ατομικής συνείδησης και πολιτικής, την προσωπική τιμή και το καθήκον.
Ο Σοφοκλής στον «Φιλοκτήτη» δραματοποιεί ένα επεισόδιο από τον Τρωικό Κύκλο, σύμφωνα με το οποίο ο Οδυσσέας και ο νεαρός Νεοπτόλεμος στέλνονται από τον Αχαϊκό στρατό στη Λήμνο για να φέρουν τον διάσημο τοξότη Φιλοκτήτη στην Τροία. Ο Φιλοκτήτης είχε εγκαταλειφθεί στο νησί πριν από 10 χρόνια εξαιτίας μιας ειδεχθούς πληγής που προκλήθηκε από δάγκωμα φιδιού. Τώρα όμως οι Αχαιοί μαθαίνουν πως σύμφωνα με μια προφητεία, εκείνος και το θεϊκό του τόξο είναι απαραίτητοι για την άλωση της Τροίας. Ο Οδυσσέας έχει ένα σχέδιο, αλλά η επιτυχία του εξαρτάται μόνο από τον Νεοπτόλεμο. Πρόκειται για ένα τολμηρό σχέδιο, με σοβαρές πιθανότητες να αποτύχει. Ωστόσο, η αποτυχία δεν αποτελεί επιλογή, καθώς για τους τρεις άνδρες και τους ναύτες του Νεοπτόλεμου δεν υπάρχει διαφυγή από το έρημο νησί πριν η αποστολή – μια αποστολή που επιτάσσει η μοίρα- εκπληρωθεί.
Γεμάτο συμβολισμούς και μια μεταφυσική φόρτιση, ο «Φιλοκτήτης» είναι από τα τελευταία και πιο πολυεπίπεδα έργα του Σοφοκλή. Εξερευνά με τρόπο εντυπωσιακό τα ηθικά όρια στην επιδίωξη του οφέλους, της αριστείας και της δόξας. Σε ένα βαθύτερο επίπεδο, αγγίζει το ζήτημα της υποχρέωσης του ανθρώπου απέναντι σε μια θεϊκή βούληση και στην ίδια του τη μοίρα, ενώ μελετά διεξοδικά τον σωματικό και συναισθηματικό πόνο και την συσχέτισή τους με το μυαλό και το πνεύμα.
«Το Όνειρο ενός Γελοίου» στο θερινό θέατρο (Πελοποννησιακό Στάδιο)
Ο Άρης Σερβετάλης υπό την καθοδήγηση της Έφης Μπίρμπα μας ξεναγεί στον κόσμο του Γελοίου του Ντοστογέφσκι οδηγώντας μας στα μύχια των σκέψεων του, μεταξύ πραγματικού και φανταστικού, αλήθειας και ψευδαίσθησης, ορατού και αόρατου, κωμικού και τραγικού, γελοιότητας και σαλότητας.
Η παράσταση αποπειράται να διερευνήσει τ’ αδιέξοδα της ανθρώπινης φύσης της οποίας τα υλικά είναι ίδια με αυτά των ονείρων…
Με το πιο αισιόδοξο και διορατικό κείμενο του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, «Το Όνειρο ενός Γελοίου» καταπιάνονται αυτή τη φορά η Έφη Μπίρμπα και ο Άρης Σερβετάλης.
Ο ήρωάς μας δεν βρίσκει ενδιαφέρον σε τίποτα, δεν πιστεύει σε τίποτα, δεν προσδοκά τίποτα. Το βλέμμα του καρφώνεται σ’ ένα αστεράκι. Ήξερε πως εκείνη τη νύχτα η πράξη θα εκτελεστεί. Και σίγουρα θα είχε σκοτωθεί αν δεν υπήρχε εκείνο το κοριτσάκι… Τη νύχτα εκείνη είδε το όνειρο που του αποκάλυψε την αλήθεια, το όνειρο που έγινε ο προάγγελος για μια νέα ζωή, ανακαινισμένη… είναι σε σύγχυση;
«Το Όνειρο ενός Γελοίου», μια ιδιότυπη ιλαροτραγωδία, ένα φανταστικό αφήγημα – αριστούργημα του Ρώσου δασκάλου της ανθρώπινης ψυχολογίας, μας ξεναγεί στην ιστορία της ανθρωπότητας, από την προπτωτική κατάσταση της αθωότητας στον απόλυτο εξευτελισμό της ανθρώπινης φύσης. Ο γελοίος άνθρωπος μας κάνει μετόχους της ιστορίας και πρόσωπα του διηγήματος, γινόμαστε θεατές και χαρακτήρες του έργου ταυτόχρονα.
“ΑΝΤΙΓΟΝΗ” 16 Ιουλίου 2022 στο θερινό θέατρο (Πελοποννησιακό Στάδιο)
Μια σύγχρονη και επίκαιρη μεταφορά της σοφόκλειας αντιπολεμικής τραγωδίας με ένα ανατρεπτικό πρωταγωνιστικό καστ. Αντιγόνη η Έλλη Τρίγγου. Κρέοντας ο Βασίλης Μπισμπίκης. Ισμήνη η Δανάη Μιχαλάκη. Άγγελος ο Γιώργος Παπαγεωργίου. Και ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης ως Κορυφαίος του Χορού.
*Το έργο
Την επόμενη του Εμφυλίου στη Θήβα, οι μέχρι χθες προστάτες της πόλης γιορτάζουν τη νίκη τους, προσπαθώντας να σβήσουν από τη μνήμη τους τις μέρες της ανασφάλειας και της δυστυχίας. Ο νέος ηγεμόνας, ο Κρέοντας, συμμετέχει στη γιορτή με στόχο να εδραιώσει την εξουσία του, εκφοβίζοντας τους συμπολίτες του με απειλές. ”Γιορτάζει” και η νεαρή Αντιγόνη· μια γιορτή ανυπακοής, που την φωτίζει ο ενθουσιασμός της αντίστασης στον πολιτικό πραγματισμό της τυραννίας.
*Σημείωμα σκηνοθέτη
Κλαίγοντας ερχόμαστε στον κόσμο∙ στο τέλος μάς συνοδεύουνε δάκρυα και στεναγμοί.
Αλλά, τι συμβαίνει μεταξύ αρχής και τέλους -τι είναι η ίδια η ζωή;
Λίγο πριν το φινάλε της Αντιγόνης, εμφανίζεται ο Άγγελος και εξιστορεί τη συμφορά του τυράννου της Θήβας Κρέοντα, που μόλις έγινε μάρτυρας της αυτοκτονίας του αγαπημένου γιου του. Κρυμμένος πίσω από προσωπείο του Άγγελου, ο Σοφοκλής μάς λέει:
Δεν ζει ο άνθρωπος όταν χάσει όσα του δίνουν χαρά.
Πεθαίνει κάθε μέρα την ζωή του.
Συσσώρευσε όσα πλούτη θες,
απόκτησε όση εξουσία φιλοδοξείς…
Χαρά· έχεις χαρά;
Τα υπόλοιπα δεν είναι ούτε καπνού σκιά.
(Μτφρ. Γιώργος Μπλάνας)
Αυτά τα λόγια ακούγονται υπερβολικά υγιή, ακόμα και προκλητικά, στο πλαίσιο της σύγχρονης κουλτούρας του φόβου που, αργά αλλά λυσσαλέα, μας μετατρέπει σε άθλια, αέναα πεινασμένα παράσιτα στο σώμα της όμορφης Γης μας.
Η τραγωδία της Αντιγόνης και του Κρέοντα μας έδωσε την ανεκτίμητη δυνατότητα να ξανασκεφτούμε και να αναζητήσουμε τα φαινόμενα της…χαράς. Ναι, προπάντων τη χαρά, ως βάση της ανθρώπινης ύπαρξης.
